"Değerli olan her şey ölçülemez, ölçülebilen her şey değerli değildir." Albert Einstein
Nedir Bu Dünyanın Çin'den Çektiği: Evergrande Krizi Piyasalar İçin Ne İfade Ediyor

2008 krizinden sonra yeni bir açık filmi gelir mi?

Çin'in en büyük emlak şirketlerinden birinde yaşanan sorunlar, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için 'Lehman Brothers anı' olup olmayacağına dair spekülasyonları tetikledi: Küresel mali kriz.

Uzmanlar, Evergrande krizinin küresel piyasalarda tam bir düşüşe dönüşme olasılığının düşük olduğunu söylese de, dünya genelinde borsalar Çin'den gelen haberler üzerine şimdiden düşüş kaydetti.

 Dünya piyasalarında yeni pandemi Evergrande krizi ile ilgili bilmeniz gerekenler:

NE OLDU?

Çin'in ikinci en büyük emlak şirketi Evergrande'de aylardır bir kriz yaşanıyor. Şirket, kümülatif olarak 300 milyar doları aşan borç yükümlülüklerini ödeyebilmek için bir likidite sıkışıklığıyla karşı karşıya olduğu konusunda piyasaları uyarmıştı.

"Dünyanın en borçlu emlak geliştiricisi" olarak tanımlanan şirket, derecelendirme kuruluşları tarafından da defalarca notu düşürüldü ve hisse fiyatının bu yıl yaklaşık yüzde 80 düştüğü görüldü. Evergrande'nin yaklaşan ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeme riski Eylül ayında Çinli yetkililerin bankalara şirketin faiz ödemesini beklememelerini açıklamasıyla başladı.

"Gayrimenkul sektöründeki en büyük oyunculardan birine verilecek bir darbe, Çin ekonomisi için daha geniş sonuçlar doğurabilir. Gayrimenkul sektörü Çin GSYİH'sının yaklaşık yüzde 30'unu oluştururken, Evergrande'nin varlıkları tek başına Çin'in GSYİH'sının yaklaşık yüzde 2'sine eşit durumda. Ayrıca şirket, Çin'deki toplam emlak satışlarının yaklaşık yüzde 4'ünü oluşturuyor, ancak mevcut sıkıntılarının arkasındaki ana neden olarak pandemi sürecinde satışlarda yavaşlamaya işaret ediliyor.

EVERGRANDE NEDİR?

Şirket, 1996 yılında güney Çin şehri Guangzhou'da Xu Jiayin tarafından kuruldu ve konut inşaatına odaklanarak Çin'deki en büyük gayrimenkul geliştiricilerinden biri haline geldi. Çin'deki 280 şehre yayılmış 1.300'den fazla projenin geliştiricisi olduğu bildiriliyor.

200 bin çalışana sahip şirket, 3.8 milyon kişiye iş veriyor. Geçen yıl 110 milyar dolarlık satış bildiren emlak devi aynı zamanda Fortune Global 500 arasında yer alıyor. 

"Şirket gayrimenkul geliştirmeyi çeşitlendirmeye çalışırken, 2010 yılında 185 milyon $'a dünyanın en büyük futbol okulunu inşa eden Guangzhou Evergrande futbol takımını satın aldı. Evergrande ayrıca 1,7 milyar dolarlık bir nilüfer çiçeği şeklinde futbol stadyumu inşa ediyor ve bildirildiğine göre  bu görkemli stat 100.000 kişiyi ağırlayacak." 

BURAYA NASIL GELDİ? 

Bir gayrimenkul geliştiricisi başarısız olamayacak kadar büyük olabilir mi?

Uzmanlar, onu ısırmaya gelen krizin sebebini genişleme hamleleri olduğunu söylüyor. Emlak devi, elektrikli araçlar, spor, tema parkları, yiyecek ve içecek, şişelenmiş su, market, süt ürünleri gibi kategorilerde faaliyet gösteriyor. Uzmanlar, emlak devinin diğer projelerini finanse etmek için yüklü miktarda borçlandığını ayrıca hızlı bir şekilde nakit toplamak umuduyla düşük marjlarla daire sattığında borcunun arttığını söylüyor. Uzmanlar, ödemesi yaklaşan borçlarını kapatabilmek için varlık ve hisse satışları yoluyla borcunu azaltmaya çalışan şirketin alıcı  bulamadığını bildiriyor.

BU NE DEMEK?

Büyük Açık makalemizi okuyan ziyaretçilerimizin çoğu, ABD'li bankaların agresif ve şüpheli kredi uygulamalarını açığa çıkaran Amerikan mülk alıcılarının kredi geri ödemelerindeki büyük temerrütlerin tetiklediği 2007-2008 küresel mali çöküşünü hatırlayacaktır.

Uzmanlar, Çinli yetkililerin yaşanan bu tsunami krizini yönetmek için büyük olasılıkla devreye gireceklerine işaret ettiğinden, Evergrande durumu küresel bir krize dönüşmeyebilir.

CNBC kanalına konuşan Hang Seng Bank ekonomisti Dan Wang, "Evergrande çok önemli bir gayrimenkul geliştiricisi ve başına bir şey gelirse bu piyasalarda yeni bir krizi tetikleyecek güçlü bir kıvılcım olur. Evergrande'yi kurtarmaya çalışan merkezi hükümetten ve hatta merkez bankasından bazı destekleyici önlemler alacağına inanıyorum" açıklamasında bulundu. Evergrande, aidatları tahsil etmedeki başarısızlığın darbe etkilerine yol açacağı ve sonunda finansal sistemi etkileyebilecek bir “bulaşıcılığa” yol açacağı bir “çapraz temerrüt” durumu konusunda uyardı.

Evergrande'nin sorunlarıyla ilgili haberler ortaya çıkınca, ilk darbeyi gören hisseler, dünya genelinde endüstriyel metaller ve cevher fiyatlarında düşüş bildiren metal işletmeleri oldu. Hindistan'da, BSE Metal endeksi 20 Eylül'de yüzde 6.8 düşüşle son ayların en düşük noktası oldu. S&P 500'ün Mayıs ayından bu yana en büyük düşüşü olan yüzde 1,7 gerilemesiyle dünya çapındaki piyasalar da düşüş kaydetti.

Çin, dünyanın en büyük inşaat malzemesi kullanıcısı durumunda. Uzmanlar, çelik ve demir fiyatlarındaki düşüşün bu sektördeki şirketlerin kazançlarını etkileyeceğini söyleyerek, ülkedeki emlak faaliyetlerindeki düşüşün küresel çelik ve inşaat malzemeleri endüstrisi için sonuçlar doğuracağını söyledi.

DİĞER HABER
21 Eylül 2021